Grodzisko w Tumie zostanie zrekonstruowane?

– Od siedmiu lat mieszkańcy ziemi łęczyckiej i województwa łódzkiego z nadzieją czekają na rekonstrukcję wczesnopiastowskiego grodziska, jednego z najważniejszych obiektów na obszarze Centralnego Łuku Turystycznego, w sieci już istniejących na tym terenie zabytków takich jak romańska Archikolegiata, (największa i jedna z najstarszych w Polsce), Zamek Króla Kazimierza w Łęczycy i młodsze obiekty jak Kościół w Górze Świętej Małgorzaty czy drewniany kościół Św. Mikołaja, również w Tumie – informuje Grażyna Przanowska. – Największym paradoksem jest fakt, że w opinii historyków, potwierdzonej badaniami archeologicznymi, zapomniane piastowskie grodzisko, zwane dziś Szwedzką Górą odegrało zasadniczą rolę w okresie kształtowania się chrześcijaństwa i wczesnego państwa polskiego. Dzięki jego istnieniu, w pobliżu, powstały wspomniane zabytkowe obiekty, Archikolegiata, Zamek Łęczycki, klasztory i kościoły. Dzisiaj są zadbane i stanowią atrakcje turystyczne.

Gród w Tumie w czasach pierwszych Piastów pełnił okresowo funkcję stolicy Polski, zwłaszcza w okresie panowania Bolesława Krzywoustego, o czym wspomina w swojej kronice Gall Anonim. Stwierdzenie, iż Tum (wówczas Łęczyca) to jedna z historycznych stolic Polski nie jest przesadzone, przebywali tu przecież władcy z dynastii Piastów, a w okolicznej Kolegiacie odbył się wg różnych źródeł pierwszy polski sejm, zwołany przez Kazimierza Sprawiedliwego, który jest tematem obrazu Jana Matejki „Sejm w Łęczycy”. Dzisiaj dobrze zachowane wały obronne grodu wznoszą się wśród pięknych łąk gdzie jednocześnie widać ślady potrójnych fos. Planowana rekonstrukcja jeszcze mocniej uwidoczni ten, niczym niezakłócony, wręcz średniowieczny krajobraz i przypomni okres największej świetności starej Łęczycy.

– Gród jest z całą pewnością unikatowy zarówno w skali kraju jak i Starego Kontynentu, swoją konstrukcją nawiązywał do najlepszych systemów fortyfikacyjnych w Europie ukazanych w czasie prowadzonych wykopalisk. – wylicza Grażyna Przamowska. – Tum wraz z Łęczycą, był w tamtym okresie jednym z najważniejszych ośrodków ówczesnej Polski. Oprócz polskich władców przebywał tam również konwent zakonny Benedyktynów, którzy założyli w Łęczycy opactwo Najświętszej Maryi Panny. W kolegiacie romańskiej odbywały się od XII do XVI wieku zgromadzenia kapituły i synody prowincjonalne. Obecność zakonników na danym obszarze w tamtych czasach wiązała się nie tylko z rozwojem chrześcijaństwa, ale również z edukacją,rozwojem rolnictwa i gospodarki (z uwagi na wykształcenie duchownych).

Zrealizowany projekt będzie pierwszorzędną wizytówką początków państwa polskiego czyniąc to miejsce prawdziwą perłą romańskiego szlaku, najważniejszą w województwie łódzkim. Muzeum Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, przy wsparciu władz samorządowych Województwa Łódzkiego oraz Starostwa Powiatowego w Łęczycy wykonało szereg działań potrzebnych do przystąpienia do unijnych konkursów: zakupiono działki wokół grodziska oraz w działki w Kwiatkówku ogółem 7ha oraz działki pod projektowane ścieżki edukacyjne, przeprowadzono badania archeologiczne i uzyskano niezwykle cenne zabytki potwierdzające znaczenie grodu, a wiadomości o ich znalezieniu odnotowały wszystkie media w kraju. Odnalezienie bramy grodu, jedyne w Polsce,zostało uznane jako jedno z dziesięciu najważniejszych odkryć archeologicznych w w 2010 r. Wydane zostało trzytomowe opracowanie naukowe tych badań p.t. „Początki Łęczycy”, pod kierunkiem prof. dr hab. Ryszarda Grygiela i prof. dr hab. Tomasza Jurka będące pracą również 18 innych autorów. Dzieło to potwierdza wielką wagę tego miejsca w historii Polski. Zostały też wykonane projekty architektoniczne planowanych rekonstrukcji i ścieżek edukacyjnych, a następnie uzyskano pozwolenia na budowę tych obiektów. Na przygotowanie projektu wydano około 8 mln zł.

– Grodzisko w Tumie ma zostać częściowo zrekonstruowane grodzisko oraz kompleks ścieżek edukacyjnych: archeologicznej i historycznej, przyrodniczej, sakralnej i etnograficznej, które połączą Skansen w Kwiatkówku z zrekonstruowanym grodziskiem. – wyjaśnia Prażmowska. – Problem w tym, że w najbliższym czasie odbędą się już ostatnie konkursy na uzyskanie środków unijnych. Dotąd nie udało się otrzymać potrzebnego wsparcia, aby ocalić tak cenną substancję historyczną, zwłaszcza cenną w niezbyt bogatym w zabytki tej klasy województwie.
Niedokończenie tej rekonstrukcji, a tym samym nie zabezpieczenie dla przyszłych pokoleń tego wyjątkowego, niestety ciągle niecenionego zabytku będzie wielką niepowetowaną stratą dla polskiej kultury, a w porównaniu z obiektami, które takie wsparcie otrzymały świadczyć będzie o naszym niedbalstwie i ignorancji. Jeszcze tak niedawno wszystkie media w Polsce rozpisywały się o grodzisku w Tumie, widoczne były artykuły „Tajemnica tumskiego pierścienia”, GW 2009r, „Łęczyca stolicą Polski” Rzeczpospolita 2009r, „Odnalezienie bramy grodu w Tumie” Archeowieści 2010r. Patrząc na obecną sytuację konkursów unijnych wszystko wskazuje na to, że królewskie grodzisko na zawsze pozostanie Szwedzką Górą.

info&foto: starostwo powiatowe w Łęczycy