Tak kiedyś w Łęczycy świętowano Barbórkę ZDJĘCIA

Wraz z rozpoczęciem budowy łęczyckiej kopalni rud żelaza przez Przedsiębiorstwo Budowy Kopalń, do miasta zjechało wielu specjalistów z kieleckiego, częstochowskiego oraz z Górnego Śląska. Wraz z nimi przybyły górnicze zwyczaje, w tym organizowanie uroczystości barbórkowych. Górnicze tradycje silnie zakorzenione są w chrześcijaństwie i odwołują się do patronki górników – świętej Barbary.

Pierwsze barbórkowe uroczystości zorganizowano 4 grudnia 1955 roku. Akademia odbyła się w sali gimnastycznej Liceum Pedagogicznego w Łęczycy. Na uroczystości zaproszono władze polityczne wojewódzkie i powiatowe oraz przedstawicieli Centralnego Zarządu Budowy Kopalń Rudy w Warszawie i Centralnego Zarządu Kopalń Rudy w Częstochowie. Wielu pracowników udekorowanych zostało odznaczeniami państwowymi. W części artystycznej wystąpił Łowicki Zespół Pieśni i Tańca. Uroczystości miały wyraźnie świecki i polityczny charakter. Podobny schemat uroczystości powtarzał się w latach kolejnych, zmieniały się tylko szczegóły i miejsce odbywania akademii.

W drugiej połowie lat 50. Barbórka odbywała się w Powiatowym Domu Kultury. Na początek uczestnicy ruszyli pochodem przez miasto na miejsce akademii, co dzięki postępującej integracji górników z mieszkańcami Łęczycy, stało się tradycją w późniejszych latach. Z każdym rokiem starano się uatrakcyjnić obchody. Wieczorem w pomieszczeniach świetlicowych odbywały się huczne zabawy dla górników. W 1956 roku podczas obchodów Dnia Górnika pierwszy raz wystąpiła łęczycka orkiestra górnicza pod batutą Stefana Kwaczała, a w 1957 roku w nowych galowych strojach górniczych wystąpiła pod batutą dyrygenta J. Marszałka.c

Zaproszenia dla gości ceremonii barbórkowych, przez szereg lat, wykonywane były według wzorów opracowanych przez inżyniera Antoniego Kleina, znanego w Łęczycy zarówno z talentu artystycznego, jak i z pasji kolekcjonerskiej. Często zdobiły je jego znakomite rysunki. Od 1960 roku obszerna sala kina „Górnik” stała się ulubionym miejscem odbywania akademii barbórkowych i innych uroczystości górniczych. W części artystycznej, oprócz artystów estrady łódzkiej, występowały też dzieci z przedszkola górniczego, co później stało się już tradycją. Wielką sławą cieszyły się też występy łęczyckiego zespołu "Łęczanie”.

W roku 1960 w „Wigilię” święta, tj. 3 grudnia, sprzed hotelu robotniczego wyruszył przy świetle pochodni pochód górników i uczniów szkoły górniczej. Wszyscy byli w mundurach galowych – tzw. "pochód lisów”. Przed pochodem kroczyła orkiestra górnicza. Po dotarciu do ratusza, dyrektor ŁZG wraz z "Lisem Majorem” (doświadczony górnik kierujący uroczystością), wchodzili na balkon. Stamtąd ,,Lis Major” wygłaszał przemówienie, a władze przekazywały górnikom klucz do miasta. Po wychyleniu toastu odbywała się ceremonia przyjęcia uczniów do stanu górniczego tzw. "skok przez skórę” oraz pasowanie przez Lisa Majora (z przypięta lisią kitą). Lisia skóra i kita to ważne symbole górnicze, bo w dawnych czasach służyły czy to do otarcia twarzy, czy jako podkładka pod kolana przy ciężkiej pracy kilofem. W roku 1974 Barbórka zyskała dodatkową atrakcję dla górniczej braci. Po raz pierwszy zorganizowano Karczmę Piwną.

Wieczorem 1 grudnia tegoż roku TVP nadała reportaż z łęczyckiej Karczmy Piwnej. Karczmy te odbywały się w dniach poprzedzających Święto Górników. Zgodnie z tradycją w karczmach brali udział tylko mężczyźni ubrani w mundury górnicze. Uczestnicy biesiady zasiadali przy dwóch długich stołach. Po jednej stronie starsi (stare strzechy), po drugiej młodsi (młode strzechy) współzawodnicząc ze sobą na punkty. Podczas biesiady śpiewano piosenki górnicze, opowiadano dowcipy, zasłużonych nagradzano szpadami górniczymi, wręczano również prezenty nawiązujące do śmiesznych wydarzeń, które się zdarzyły od ostatniej biesiady. Sprawdzana była również kompletność górniczego munduru, a złe dobranie stroju mogło być ukarane np. zakuciem w dyby lub wypiciem piwa z solą.

Karczmy Piwne odbywały się w Łęczycy w wielu miejscach: w Spółdzielni Pracy "Tęcza”, w Spółdzielni Mieszkaniowej "Łęczycanka” oraz w klubie ,,Gwarek”. Scenariusz karczm tworzył z wielkim rozmachem Janusz Rytczak – kierownik Wydziału Produkcji Metalowej.

W latach późniejszych kobiety pracujące w Łęczyckich Zakładach Górniczych organizowały sobie tzw. "babski comber”. W stanie wojennym, ze względu na obowiązujące wówczas ograniczenia, uroczystości święta górniczego miały nieco skromniejszą oprawę. Jednak już w1983 roku ulicami Łęczycy znów ruszył pochód braci górniczej w galowych mundurach prowadzonym przez orkiestrę. Przez cały okres istnienia Łęczyckich Zakładów Górniczych Dzień Górnika był okazją do wręczania odznaczeń i nagród wyróżniającym się pracownikom. Po akademiach barbórkowych odbywały się bale. Zaproszeni goście, przedstawiciele władz i dyrekcja kopalni bawili się najczęściej w Technikum Górnictwa Rud, a załoga kopalni w Domu Kultury i Szkole Podstawowej Nr 2.

Ważnym elementem obchodów górniczego święta były też zjazdy ludności i uczniów szkół do kopalni. Tylko wtedy można było zobaczyć trudne warunki pracy łęczyckich górników. W latach 90., po likwidacji kopalni, nie organizowano już oficjalnych uroczystości barbórkowych. Pozostali w Łęczycy górnicy spotykali z okazji Barbórki tylko prywatnie.

W wielu domach są do dzisiaj kufle (tradycją barbórkową jest to, że piwo pije się z kufli projektowanych każdorazowo na określoną Karczmę Piwną) i zdjęcia upamiętniające wspaniałe łęczyckie Barbórki.

Takie miłe wspomnienia związane ze Świętem Górniczym przekazał nam (w rozmowie telefonicznej) Leszek Wysłocki - dyrektor ŁZG w latach 1966-1973. Z okazji Barbórki życzył całej łęczyckiej społeczności górniczej zdrowia, radości i spokoju.

ZOBACZ TAKŻE: Barbórka 2023 w Łęczycy. Za nami wyjątkowy koncert orkiestry reprezentacyjnej SGGW